Emoties een illusie?

Letterlijk betekent emotie ‘verstoring’, als afgeleide van het Latijnse woord ‘emovere’. Je zou kunnen zeggen dat er een verstoring plaatsvindt waarop een reactie komt, vanwege een noodzaak om iets naar buiten te brengen. Wordt het niet naar buiten gebracht, dan zal het zich vastzetten in je lichaam. Leven we vanuit ons oorspronkelijke vermogen tot Zijn, waarin we liefde, vreugde en vrede zijn, dan zullen er geen heftige emotionele ontladingen zijn.

Emoties zijn een uiting van een verstoring die in het lichaam waargenomen wordt en heeft als functie het overleven te waarborgen. Omdat emoties gereguleerd worden door het limbische systeem in de hersenen zijn het  in oorsprong instinctieve reacties. We zijn deze reacties gaan beoordelen als positief of negatief – al naar gelang onze omgeving en de cultuur waarin we zijn opgegroeid.

Je zou zelfs kunnen zeggen dat het beoordelen van emoties als negatief een emotionele reactie is. Door een reactie als negatief te bestempelen, meestal omdat het als pijnlijk en naar ervaren wordt, kan dit tot een alibi worden om het niet te hoeven voelen en bij de pijn vandaan te blijven. Veelal worden we daarin gesteund en bevestigd door anderen die het willen verzachten, je af willen leiden, met een glas water aan komen draven enz. Het is juist het benoemen van iets als negatief, dat het pijnlijk maakt en als dit keer op keer gebeurt, wordt de pijn en de angst voor de pijn alleen maar groter. Zodanig dat je gaat geloven in de pijn en het tot iets afschrikwekkends wordt.

Hoe meer je geleerd hebt om pijn te vermijden, hoe dichter het web wordt dat je om je heen spint om de pijn onder controle te houden. Elk leven kent pijnlijkheden, waar je echt niet omheen kunt, zoals het verlies van een naaste of de afwijzing door iemand waarvan je het niet verwachtte. De barsten die in het bouwwerk ontstaan, laten rauwe pijn voelen. De een zal de gelegenheid grijpen om de pijn te helen, terwijl een ander al zijn creativiteit zal inzetten om buiten de pijn te blijven en te doen alsof het niet over hem gaat.

Met elkaar hebben we een bouwsel gecreëerd van ideeën en overtuigingen, waarin zoveel kracht zit door de collectiviteit ervan, dat ze ons in hun macht houden met alle gevolgen van dien, als fysiek en psychisch lijden. Kun je zien en ervaren dat emoties niet meer zijn dan een creatie van ons denken, dan zal het leven voor je gaan stromen.

© Wonieka A. Meuter

Eelt

Er is niks mis met overlevingsmechanismen. Ze helpen je om de pijn niet te voelen die ooit te groot was om te voelen en waar ook geen ruimte voor was om die te voelen. Overlevingsmechanismen zijn oplossingen die je bedenkt om je staande te houden in de situatie waarin je opgroeit. Het ene kind zal rebelleren, het andere kind zal heel gehoorzaam en lief worden, al naar gelang dat wat het meeste voordeel geeft.

De meeste volwassenen hebben als kind afgeleerd om te voelen. Ze hebben geleerd dat ze hun behoeften aan bijvoorbeeld warmte, aandacht of zorg, beter opzij kunnen zetten en dat ze veelal niet vervuld worden op de manier waarop zij ze graag vervuld zouden willen zien. De volwassenen uit hun verleden, herkenden de behoeftes niet die ze hadden en begrepen ze ook niet.

Overlevingsmechanismen werken als eelt. Het is een soort verharding, waardoor delen in jezelf afgesloten raken en waar je daardoor ook geen beschikking meer over hebt. Hoe dikker de eeltlaag geworden is, hoe lastiger het is om hem te herkennen en te erkennen; laat staan om te achterhalen waar het ooit begonnen is en wat de oorspronkelijke gevoelens en overtuigingen zijn, waar het ooit mee begonnen is.

Sommige overlevingsmechanismen sluiten zo perfect aan bij de maatschappij waarin je leeft, dat je een heel succesvol leven kunt leiden. Dat wat onderdrukt is en afgescheiden is geraakt in jezelf blijft aanwezig, hoe perfect je overlevingsmechanisme ook functioneert. Ze zullen aandacht blijven vragen in je leven en zichtbaar (willen) worden, in de vorm van problemen met partners, kinderen of collega’s, of door lichamelijke ongemakken.

Het bestaan zoekt altijd naar heelheid. De krachten van de aarde, het lichaam en de natuur richten zich telkens weer op genezing. Snijd je je in je vinger, dan zal het genezen. Zo zullen ook je overlevingsmechanismen aandacht blijven vragen, zodat je terug kunt keren naar je oorsprong, je heel-zijn.

© Wonieka A. Meuter

Maria

Maria is een betrokken vrouw van in de veertig. Ze heeft een groot sociaal netwerk en heeft een eigen praktijk, waarin ze mensen helpt bij hun fysieke klachten. Ze is open over wat er in haar omgaat en regelmatig openlijk emotioneel. Ze zegt over zichzelf dat zij zich geheeld heeft.

Iedereen ontwikkelt van jongs af aan manieren om te overleven en om te gaan met de situatie waarin hij zit om de pijn niet te hoeven voelen van al die momenten dat zijn behoeften niet vervuld werden. Maria heeft al jong geleerd dat ze geen fouten kon maken, dat ze goed moest zijn om enigszins aandacht te krijgen. Toen haar moeder ernstig ziek werd, heeft zij willen helpen en heeft zij willen voorkomen dat haar moeder dood ging. Haar machteloosheid en de pijn van het verlies waren te groot en te pijnlijk toen haar moeder overleed. Niemand had werkelijk oog voor haar.

Voor de meesten lijkt het alsof Maria goed bezig is, met haar ontwikkeling en haar werkzaamheden. Dat is ook wat zij voor waar wil hebben. De leegte die haar moeder achtergelaten heeft in haar hart, de roep naar een moeder, wordt vervuld in contacten met vrouwen. De stukjes die zij schrijft zijn openhartig, maar eindigen meestal met een vraag aan de lezer. Dat wat gegeven wordt, wordt genomen. Ook al lijkt het anders. Het lijkt alsof zij behulpzaam wil zijn en een ander aan het denken wil zetten. Het kan echter ook ongemakkelijk en onvrij voelen, omdat ze het niet bij zichzelf houdt, maar de aandacht naar zich toe trekt. Alleen degene die wil voelen en zijn gevoelens serieus neemt, zal het als zodanig herkennen. Doe je hetzelfde, dan zul je het gewoon vinden.

Aan de buitenkant kan je leven op orde lijken. De onvervulde behoeften zullen aandacht blijven vragen en voelbaar blijven. Niet alleen voor jezelf, of misschien wel minder voor jezelf dan voor een ander. Je bent immers gewend aan hoe jij je voelt en hoe je leeft; het is je vertrouwd. De noodzaak om het patroon, de overtuiging of waarheid die je ooit aangenomen hebt in stand te houden, kan groter zijn dan de moed om je pijn vrij te maken, zodat je het leven ten volle kan beleven.

© Wonieka A. Meuter